Kinderen blijven creatief door te proeven, voelen en ruiken

Zo leuk dat Jannie van Kiind mij uitnodigde voor een insta-life over sensomotorische ontwikkeling en creativiteit. De tijd vloog voorbij en we hadden eigenlijk nog zoveel om over door te kletsen! Vanuit die gedachten schrijf ik deze blog. Eerst zet ik nog even op een rijtje wat de link is tussen sensomotorische ontwikkeling en creativiteit. Onderaan de blog staan de tips en tricks!

Sensomotorische ontwikkeling

In de term vind je ook al de betekenis. Senso staat voor de zintuigen (reuk, smaak, gehoor, zicht, tastzin en evenwicht) en motorisch voor de motoriek. Tijdens het ontwikkelen van de sensomotoriek doen je zintuigen een dansje met je motorische vaardigheden. Door je zintuigen te prikkelen komt er en motorische handeling tot stand, waardoor deze elkaar versterken.

Noortje, mijn dochter van 8 maanden, brengt dat in de praktijk door te experimenteren met eten. Ze proeft, voelt, ruik en oefent daarmee de motorische handeling: het eten oppakken, en naar haar mond brengen (of de zwaartekracht testen, afhankelijk van welk experiment haar meer aanstaat).

Nieuwsgierigheid

Iedereen is van nature nieuwsgierig. Deze aangeboren nieuwsgierigheid zorgt ervoor dat we de wereld om ons heen proberen te leren kennen met onze zintuigen. Maar al te vaak zien wij als volwassenen alleen de nadelige gevolgen van het experiment: de viezigheid, het gevaar, het lawaai. Voor elk experiment is natuurlijk een tijd en ruimte, de hele dag in een omgeving zijn waar het volume van de pannendeksels wordt getest is voor niemand prettig.

Maar hoe moet het dan wel? Het gaat in het begin voornamelijk om het bewust worden van je attitude. Hoe reageer jij doorgaans op de nieuwsgierigheid en het experiment van je kind? Zie je de meerwaarde en het ‘leren’, of zie je alleen de ‘collateral damage’. Als je inziet wat de waarde is van het gedrag, en dat het niet is om het jou lastig te maken, kan je gericht vragen stellen die bijdragen aan de sensomotorische ontwikkeling én aan de ontwikkeling van creativiteit.

Creativiteit

Creativiteit is een vrij abstract begrip, maar is veel beter te vatten als we kijken welke vaardigheden je daaraan kunt koppelen. Lucas, Claxton en Spencer hebben in 2013 een model ontwikkeld waarbij dat heel inzichtelijk wordt gemaakt. De vaardigheden en houdingen die bijdragen aan creativiteit zijn volgens hun: samenwerkend, nieuwsgierig, volhardend, vindingrijk en gedisciplineerd. De vraag die dan ineens relevant is, is: Op welke manier ben jij creatief? In plaats van de dooddoener: Ben je creatief?

Wij als ouders hebben op deze manier een handvat om vragen te stellen die het experiment bevorderen, de nieuwsgierigheid prikkelen en op die manier bijdragen aan de ontwikkeling van creativiteit. Denk hierbij aan de vraag die Jannie opperde tijdens de insta-life: “Wat zou je hier nog meer mee kunnen?” en vragen als:

• Hoe zit dat eigenlijk in elkaar?
• Wat zie/voel/proef/ruik je (nog meer)?
• Welke is het zwaarst/lichtst/hardst/zachts? (dit kan zowel materiaal als muzikaal zijn)

Al deze vragen zetten je aan tot het doen van onderzoek, ofwel een experiment, en daarvoor heb je je zintuigen nodig. En zo is het cirkeltje rond. In een notendop zou je dus kunnen zeggen dat: sensomotorisch spel in combinatie met het stellen van de juiste vragen aanzet tot nieuwsgierigheid, wat een houding is die erg goed van pas komt bij het ontwikkelen van creativiteit.

Meer hierover en vele tips bespreken we in de live en een uitgebreidere versie van deze blog met nog meer tips vind je op aapnootsuus.com!

Bekijk de live met @aap.noot.suus hier terug (ook als je geen Instagram hebt).
Tip: je kan de live prima beluisteren (dus zonder te kijken). Het luistert als een fijne podcast!

Beeld: Nina Olivari
Tekst: Suzanne Zandstra

Boekentips

Kinderen zijn geen puppy’s | Jürgen Peeters
How2talk2kids | Adele Faber
Temperamentvolle kinderen | Eva Bronsveld
Onvoorwaardelijk ouderschap | Alfie Kohn

Verder lezen