Sinterklaastijd, joepie! Knusse knutselweken vol liedjes en pepernoten. Maar de Sint brengt ook wat keerzijdes met zich mee. Naast het politieke strijdtoneel rondom racisme dat de afgelopen jaren steeds heviger is geworden en gelukkig tot positieve veranderingen leidt, is er nog een aspect aan het sinterklaasfeest dat dringende vragen oproept.
We hebben met zijn allen het mythische verhaal van Sint Nicolaas steeds fantastischer gemaakt. Het is zo ver doorgevoerd dat er een complete geheimhouding om de Sint heen hangt. Gek eigenlijk, want een kind heeft heus niet veel nodig om met eigen fantasie een mooi verhaal te maken.
Een kind heeft niet veel nodig om met eigen fantasie een mooi verhaal te maken
Liegen of een magische suggestie?
Een kind weet best dat er echte mensen verstopt zitten in berenpakken en paashazenkostuums. Of dat de figuren in themaparken niet ‘echt’ zijn. Het doet er niet toe – het is echt genoeg. Er is dan ook geen volwassene die hard aan het werk is om de kinderen het geloof in Hollebolle Gijs of Mickey Mouse bij te brengen, om het ze een paar jaar later op gewichtige toon weer te ontnemen. De magische fase houdt zichzelf wel in de hand.
Nieuw: Het Kleine Speelgoedboek
Bestel de online special over spelen
Het echte probleem is dat we een mooi verhaal tot nagespeelde waarheid hebben gemaakt. Ben je eenmaal de weg van de leugen ingeslagen, dan moet de hele wereld meespelen. Zoals nu reacties zijn op de roetveegpiet: ‘Oh jee, in een klein dorp kun je dus geen anonieme piet meer spelen?’ Welnee. Dat geeft helemaal niet, want voor kinderen is het prima dat het een spel is. Ze spelen graag mee.
Laten we het Sinterklaasfeest weer klein en knus maken
Magie van Sint
Kinderen kunnen zich prima redden met een paar magische suggesties. En magie, dat bezit Sinterklaas in overvloed. Alleen al de diversiteit in zijn ontstaansgeschiedenis! Vrijgevige bisschop van Myrna, beschermheilige van zeevaarders, geluksbrenger aan verliefde mensen. Maar ook, minder bekend, als afgeleide van de Germaanse oppergod Wodan/Odin, kijk maar:
‘Een god met een lange baard, een grote mantel en aparte muts met in zijn hand een soort speer. Hij reed op zijn achtbenige paard Sleipnir door de lucht met in zijn kielzog onder andere zijn hulpjes Eckhard en Oel plus twee zwarte raven. De raven vertelden Wodan wat zij op de aarde hadden gezien en gehoord. Om Wodan gunstig te stemmen, offerden de mensen op de aarde worteltjes, vruchten, stro en ook dieren. Deze offers deden de Germanen in schoenen, sokken, klompen of laarzen en zetten die bij de vuurplaats. Volgens de legende gluurde Oel door de schoorstenen om de offers te keuren.’
Goh. In elke traditie geldt het aandacht geven aan Sint als een ritueel om voorspoed af te smeken. Met Sinterklaas aan je zijde zal het je goed gaan. Nergens gaat het over geheimen voor de kinderen.
Meer, groter, beter?
We zijn er de afgelopen eeuw behoorlijk krampachtig mee aan de slag gegaan. Het grote Sinterklaasjournaal wordt elk jaar spannender, het aantal sinterklaasevenementen talrijker, de nadruk op cadeaus groter.
Hebben de kinderen er zelf wel behoefte aan? Zoals Naomi Steinen aangeeft:
‘Het is zo’n leuke tijd van het jaar, daar wil je gewoon iets moois van maken! Maar voordat je verder gaat met de voorbereidingen… Zullen we eens even terugblikken naar begin december vorig jaar?
Denk nog even terug aan je kind(eren) thuis, bij je activiteit of in de groep. Rode wangen, druk, druk, druk, kortere lontjes, sommige kinderen huilen om het minste of geringste. De spanning is dan al zo lang opgebouwd: van de vele sinterklaasjournalen met een spannende verhaallijn, de intocht, schoen zetten, vieringen op het werk, school, bij opa en oma, schoen zetten in de winkel, etc. etc. En ja, de pietengym op school natuurlijk. En bij zwemles het pietenzwemmen, bij gitaarles het pepernotenorkest en oja, leuk, de sintjudoles. Maar het leuke feest is eigenlijk niet leuk meer…’
Loopt het uit de hand misschien? Wordt onze sinterklaasmanie te spannend voor de kleintjes, en is het geheim nu een last die op onze schouders drukt? Laten we het weer klein en knus maken. Een ritueel. Zonder geheimen. Vieren dat je geluk kunt aantrekken. Dat is al magisch genoeg.
Klein en knus
Liever geen groots en meeslepend feest en niet te geheimzinnig dus. Maar nog wel graag met een snufje verwondering en beetje magie alstublieft. Want dat hoort gewoon bij Sinterklaas. Of je er nu voor kiest niets te zeggen, je kind in de goedheiligman te laten geloven of dat je vanaf het begin duidelijk vertelt wie Sinterklaas was en waarom wij zijn bijzondere leven nog elk jaar vieren, dat maakt niet uit. Magie is iets wat je zelf maakt en geeft juist vaak het mooiste resultaat wanneer je het klein houdt. Het zijn de jaarlijks terugkerende rituelen die gekoesterde en diep verankerde herinneringen vormen. Maar hoe creëer je zulke rituelen en tradities in jouw eigen gezin?
Sinterklaas is geloven in liefde, jezelf en elkaar, in wonderen, in hoop en in blijdschap
Daan en Lisa weten raad. In hun boek ‘Het hele jaarfeesten’ brengen zij het feest weer terug naar de essentie: geloven in liefde, jezelf en elkaar, in wonderen, in hoop en in blijdschap. Prachtige uitgangspunten die de basis vormen van dit knusse kinderfeest. Tips die zij geven om het feest en de stress beperkt te houden zijn bijvoorbeeld:
- Schroef het aantal Sinterklaasvieringen terug om de spanning wat te verminderen
- Kijk even geen Sinterklaasprogramma’s op televisie
- Zet de schoen wat minder vaak
Want zo stellen zij, minder is meer in dit geval. Voor kleine kinderen geldt dit zeker, want je maakt hen gelukkiger met een voorspelbaar klein feest dan met een hoogdravend festijn. Verder delen ze hun beproefde recepten voor kruidnoten, geitenwollensokkennoten, taaitaaipop en chocomelk. Leggen uit hoe je gemakkelijk zelf een pietenmuts en cape in elkaar zet of een heus stokpaard. Voor de oudere kinderen stelden ze een liefdevolle brief op. Om te schrijven aan je grote kind die op het randje van geloven staat. En natuurlijk vertellen ze je met welke rituelen zij zelf thuis het Sinterklaasfeest vieren.
Een fijne handleiding om inspiratie op te doen om daarna op eigen wijze samen het Sinterklaasfeest tot een warme, gezellige en betekenisvolle familietraditie te maken.
Beeld in de tekst: Daan Rot
Meer lezen
Het hele jaarfeesten, Daan Rot en Lisa Wade
Lezerstips voor het schoentje zetten
Sinterklaastradities van onze lezers
Extra tip, kies deze superfijne winkels voor een inclusief feest: Coloured Goodies en EduCulture.
