Speel maar met vuur

door Nelleke Bos

‘Houd je kinderen weg bij vuur, want het is gevaarlijk.’ Ronja de roversdochter zou het er niet mee eens zijn. En mijn eigen kinderen evenmin. Zullen we het omdraaien? Voed je kinderen op met vuur, zodat ze leren omgaan met gevaar.

Vier zomers geleden kampeerden we op een veld waar een permanente vuurplaats was. Dag en nacht werd er fikkie gestookt. In de middag door de ruige kinderen, die met brandende stokken kattenkwaad uitprobeerden. Rond etenstijd schoven allerlei gezinnen aan met emmertjes brooddeeg en marshmallows. In de avond werd het een ontmoetingsplek voor ouders, terwijl onze kleintjes op een oor (of op onze schoot) lagen. En de volgende ochtend leefden de kinderen zich weer uit en maakten kunstwerken van as, totdat iemand het vuur weer aanmaakte.

Nieuw: Het Kleine Speelgoedboek

Bestel de online special over spelen

Voed op met vuur

Voor ons – opvoeders – gaf het heus ook wel gedoe. Dat vuur bleef weleens onbeheerd. Sommige kinderen mochten zonder toezicht bij de vuurplaats spelen. Er waren momenten dat er veel te veel kindjes om het vuur heen krioelden en in het rond zwaaiden met hun gloeiende stok. Ondanks dat alles: het was magisch. Vuur verleidt, vuur verbindt. Bij het vuur kun je zingen en verhalen vertellen, bij het vuur komt je creatieve geest tot leven. Kinderen en grote mensen worden aangetrokken tot het wonder van de vlam, ook al weten we best dat het vuur ons kan verwonden. Toch is er iets dat bij ons allemaal loskomt als we in aanraking zijn met de elementen. 

Deze bewuste vakantie merkte ik dat sterker dan ooit. Het was met stip de meest vieze en gevaarlijke vakantie ooit, en we gingen niet eens op safari. Er was ‘natuurlijk zwemwater’, lees: modder, ringslangen, dazen, algen en wier. Er was verzengende hitte, voor Hollandse begrippen dan. We lagen uren in een hangmat in de schaduw. Als het regende, dampte de aarde en sprongen er vervolgens honderden kikkertjes over het veld. Er was een heuse houthakplaats met een onbeheerde grotemensenbijl. Reken maar dat er daar veel kinderen rondhingen. En dan was er nog dat eeuwige vuur. Het leverde modderige, beroete, kleverige en zeer gelukkige kinderen op.

Vuur bijzonder?

De kracht van vuur is enorm. Door iets te verbranden, verandert het voorgoed. Elk nieuwsgierig mens fascineert het. Al duizenden jaren werken mensen met vuur, en maken ze (overgangs-)rituelen met vuur. Je kunt er het begin van de zomer mee markeren, het  einde van een deel van je leven en het begin van een nieuwe fase – verzin het maar. Vuur kan angst oproepen, en tegelijk gevaar op afstand houden. Een kind heeft zich, net als een volwassene, te verhouden met die tegenstelling. Vuurloopcoach Ursula Aerts schrijft dan ook op definest.nl:

‘Een kind dat vernieuwend bezig is, grenzen onderzoekt, zich ontplooit en vooruit wilt in het leven komt in aanraking met vuur: externe vuren en innerlijk vuur. Het is van belang dat we kinderen leren omgaan met vuur, dus:

1. leren omgaan met angst;

2. leren omgaan met andere uitdagingen in het leven;

3. leren om gezonde keuzes te maken vanuit ‘eigen kracht’;

4. leren herkennen van de alledaagse vuurlopen en vuurloopmetaforen.’

Het gaat er dus om dat je je eigen vuur leert kennen, in al zijn vormen: als angst en als kracht. En daar kun je prima als kind mee beginnen. Aangezien we als ouders de aangewezen mensen zijn om onze kinderen te begeleiden op hun ontdekkingstochten, kunnen we ze ook goed helpen om alle aspecten van vuur te leren kennen.

Het fijne van vuurtjes stoken, is dat je tijdens het bezig zijn met vuur heel makkelijk kunt praten over gevaar, angst, dromen, kracht. Het vuur nodigt uit om zowel praktische dingen te bespreken, over hoe heet het is, hoe beweeglijk en onvoorspelbaar. Wat kun je doen als er brand is? En het is meteen ook de uitgelezen plek om te bezinnen – ook op kinderniveau. Vuur kan je aan het denken zetten: waar is dat hout dat we in de vlammen legden dan nu naartoe gegaan? Vuur is sterk. Wanneer voel ik me zo sterk als vuur? Wat ik in het vuur gooi, verdwijnt. Wat wil ik laten verdwijnen uit mijn leven?

Fijne dingen met vuur

Vuurtje stoken aan het eind van de dag

Kinderen zijn heel gevoelig voor rituelen en vaste gewoontes (ach, en grote mensen ook). Maak je elke dag in de zomer een vuurtje aan het eind van de middag, dan bevestig je ze daarin. ‘Zo doen wij dat’. En dat biedt vertrouwen en veiligheid. Extra pluspunt: door het terugkerende karakter verdwijnt de spanning rondom het vuurmaken. Zeker als ieder een eigen taakje heeft (zoals stil zitten kijken met een stokje in de hand voor de kleinsten, houtjes aangeven, mee wapperen of blazen en poken voor de groteren en zelf vuur aansteken voor wie je écht groot genoeg vindt).

Elementen mixen: vuur en water

Niks fijners dan de hele dag zwemmen, en daarna in een deken bij het vuur kruipen. Stromend water en levend vuur – een kind is helemaal niet zo veeleisend.

Vuur in het donker

Als de zomer op zijn eind loopt, en de dagen al korter worden, zijn vuurtjes ook fantastisch. Mijn oudste houdt dan graag een lichtshow: met een gloeiende punt aan een stok zwiert ze door de tuin, zodat wij in het schemerdonker wervelende lichteffecten zien. Toegegeven, we hebben veel gekletst over de voorwaarden en gewaarschuwd voor het effect van een brandende stok in je oog. En het duurde best een poos voordat zij onze kijk-nou-uits ter harte nam. Zo’n lichtshow ontstaat niet in een opwelling.

Zingen en verhalen vertellen

Een liedje of een verhaaltje bij het vuur is voor elke leeftijd leuk. Ben je met wat meer mensen, dan kun je ook een fluisterspel doen waarbij je een zinnetje doorgeeft aan je buur.

Beeld Hanneke Supply

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Vieze activiteiten voor binnen en buiten

Vieze activiteiten voor binnen en buiten

Vies worden is belangrijk! Kinderen moeten de mogelijkheden krijgen om volop te onderzoeken en experimenteren, omdat ze daar veel van leren. Bovendien blijkt het ook belangrijk voor de gezondheid te zijn om vies door het leven te gaan. Daarnaast worden kinderen rustig...

Lekker op blote voeten in de winter

Lekker op blote voeten in de winter

Kinderen en de natuur horen zo duidelijk bij elkaar. Voor hun ontwikkeling. Om te spelen, ontdekken, rond te scharrelen, vertrouwd te raken met alle elementen. Maar ook voor de opbouw van hun weerstand, aanvoer van vitamine D en kiezelzuur kunnen kinderen niet genoeg...

Spelletjes van vroeger in een gescholden jassie

Spelletjes van vroeger in een gescholden jassie

Zeg voddenbal/uitvreter/nozem (kan niet kiezen), weet je nog van vroeger toen je zelf klein was en buiten speelde? Ken je de spelletjes nog? En je ouders, wat deden zij? Je wil toch niet zeggen dat je ze vergeten bent hè? Nee, dat zou echt jammer zijn. Want het is...

Klim- en klauterbroek – maak zelf speelkleding

Klim- en klauterbroek – maak zelf speelkleding

Een speelbroekje dat lekker vies mag worden! Dat vraagt om een snel en simpel patroon waarmee je in no-time meerdere exemplaren maakt. Recycle materialen; bijvoorbeeld door het broekje te maken uit een oude blouse of spijkerbroek (in grotemensenmaat), hoef je je echt...

6 tips voor buitenspelen in de herfst

6 tips voor buitenspelen in de herfst

De herfst is in volle gang. Knus, zeker. Maar buitenspelen kan een grotere uitdaging zijn nu we minder zon zien en wind en regen de boel overnemen. Geen treuriger aanblik dan een moeder met haar peuter in regenpak in een druilerig speeltuintje. Het gras is nat, net...

Tips om je kind meer buiten te laten spelen

Tips om je kind meer buiten te laten spelen

Buiten spelen. Reuze belangrijk, dat is bekend - en het gebeurt steeds minder. Er is een landelijke krimp van het aantal dagen dat kinderen buiten spelen, en het aantal uur dat ze dit per keer doen. Wanneer er buiten gespeeld wordt, gebeurde dat bij 17% van de...

GRATIS EDITIE KIIND

Lees Kiind stiekem lekker gratis. Download editie OER! Je ontvangt meteen ook de nieuwsbrief vol inspiratie - waarvoor je je ieder moment kunt uitschrijven.

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0