Vuur, water, lucht en aarde: de vier elementen die in elke cultuur al eeuwenlang bekend zijn. Ze spelen een rol in natuurgeneeskunde, astrologie en in verschillende religies. Het zijn dan ook de meest machtige natuurkrachten die onze aarde te bieden heeft. Mensen zoeken de elementen bewust op en spelen ermee, doen aan krachtmetingen en proberen ze te doorgronden en te beheersen. Ook kinderen voelen zich erdoor aangetrokken. Geef een kind wat water en ze vermaken zich er uren mee. Voeg er aarde aan toe en je verdubbelt de pret. Ook de kracht van de wind en het eigenzinnige van vuur boeit kinderen mateloos. Het ontdekken en beheersen van deze natuurkrachten geeft kinderen het gevoel invloed te hebben en materie te kunnen veranderen in iets nieuws. De meest logische plek om met de elementen te stoeien is natuurlijk buiten.
Vuur
Laten we dan maar direct met de meest ‘gevaarlijke’ starten. Vuur is de grootste ontdekking in ons bestaan. Het heeft onze ontwikkeling een grote stap vooruit geholpen en is van levensbelang geweest. Je herinnert je vast nog wel het magische van vuur. De verschillende kleuren, de hitte, het verschroeiende en het gevoel wat het je gaf wanneer je dit beheerste. Hoe spannend was het niet om de kaarsjes aan te mogen steken? Of je vinger door een vlam heen te halen? Of misschien heb je zelfs wel fikkie gestookt? Wat is er dan spannender dan zelf een kampvuur aan te leggen? Dit is overigens moeilijker dan het lijkt, met name het aan de gang houden. Je kunt dit buiten in het wild doen of in een vuurkorf in de tuin. (Let hierbij wel op dat je op een plek bent waar het ook daadwerkelijk mag.)
Het gaat uiteindelijk om de beleving en dan maakt het niet zoveel uit of je in de middle of nowhere bent of in je eigen achtertuin. Vuur maken doe je natuurlijk bij voorkeur zonder aansteker of lucifers. Om onnodige frustraties te voorkomen kun je wel een magnesiumstick gebruiken. Dan heb je wel het gevoel van zelf vuurmaken en niet de irritatie dat het helemaal niet lukt. Leg kinderen uit welk materiaal ze nodig hebben, hoe ze een vuur binnen de perken kunnen houden en hoe ze er veilig mee om kunnen gaan. Ermee experimenteren willen veel kinderen toch wel, dan kunnen ze maar beter weten hoe je het aanpakt. Geniet van het vuur door er samen omheen te zitten. Ik laat het aan je eigen voorkeur over of je er vervolgens een gitaar of wat brooddeeg op een stokje bij pakt.
Met de elementen stoeien doe je natuurlijk buiten
Water
Een van de meest geliefde elementen van kinderen is water. Geef ze een bak water, tuinslang of zet ze bij een meertje en ze vermaken zich prima. Het begint al in de babytijd met spetteren en het proberen te pakken van water. Veel dreumesen kun je niet blijer maken dan met een bak water en wat kommetjes of bekers. Om buiten met water in de weer te kunnen is een regenton ideaal. Je hebt veel water tot je beschikking, zonder dat het water verspilt of iets kost. Kinderen kunnen zelf water pakken en ermee aan de slag gaan. Behalve wat emmers of bakjes aanreiken hoef je er verder zelf niets meer aan te doen. Een favoriete bezigheid is het combineren van de twee elementen water en aarde.
Maak met grotere kinderen eens een waterbaan om te zien hoe water overal doorheen stroomt. Ook een waterbaan op de grond met sluizen en dammen is een fijne en leerzame manier om met water bezig te zijn. De werkelijke kracht van water wordt helemaal duidelijk wanneer je bij de zee bent. Het duwen van de golven en trekken van de stroming dan merk je dat wij mensen eigenlijk maar weinig voorstellen. Het wegrennen voor de golven en er dan weer achteraan gaan is voor veel kinderen een geliefd spelletje. In bevroren vorm is water ook als het lekker weer is interessant. Je kunt observeren hoe snel het smelt, het bewerken met een hamer of er iets in bevriezen wat eruit gebikt kan worden. Voor de hand liggend, maar daarom niet minder leuk is een waterballonnen gevecht. Milieuvriendelijker en goedkoper is een emmer water met kleine sponzen erin. Net zo effectief maar veel duurzamer.
Lucht
Dat ook de wind erg krachtig kan zijn wordt nog duidelijker als je een kind bent. Want wat is die wind toch sterk als je zelf nog zo klein bent. Ga eens naar buiten als het stevig waait om samen tegen de wind in te gaan liggen of om juist met de wind mee te rennen. Wat ga je dan ineens hard! Een strandwandeling als het stevig waait maakt ook ineens heel duidelijk hoe sterk de wind is. Je haren waaien alle kanten op, de zoute druppels vliegen door de lucht en de golven zijn donker, schuimend en hoog. Een geweldig schouwspel om te zien.
Met de lucht spelen kun je ook doen door te gaan vliegeren. Dit vraagt soms wat oefening. Het valt namelijk nog niet mee om de vlieger in de lucht te krijgen en te houden. Eenmaal in de lucht is het een ware krachtmeting om de vlieger te laten doen wat jij wil. Je kunt dit doen op het strand, in een weiland of op de hei. Het zelf maken van een windmolen voor in de tuin is ook een leerzame activiteit. Want hoe maak je hem zo dat de wind de wieken kan laten ronddraaien? Je kunt hiervoor kosteloos materiaal gebruiken als oude melkpakken, botervlootjes of ander verpakkingsmateriaal.
Aarde
Er zijn vele manieren om met aarde te spelen. In de meest voorkomende vorm is dat in de zandbak. Of op het strand. Andere manieren zijn in een mud pie kitchen en via tuinieren. Maar het aller- allerleukste is waarschijnlijk modder. Dikke, zompige, koude, natte modder. Dit kun je buiten vinden of zelf maken in de tuin. Lekker met je blote voeten erin, zodat je de modder tussen je tenen door voelt glijden. En als je durft rol en glij je er lekker helemaal doorheen. Dit zijn dingen die je als volwassene meestal niet meer zo snel doet. Het zou daarom op het to-do-lijstje van elk kind moeten staan!
Maar ook een wandeling op een blotevoetenpad zet je weer even letterlijk met je voeten op de aarde. Een ontzettend leuke activiteit om samen te doen. Er zijn er verschillende van in Nederland. Aarde kun je ook gemakkelijk naar binnen halen door klei aan te schaffen. En dan bedoel ik echte korrelige klei, geen playdough. Meng het met water en ga er samen lekker in kneden. Een wat schonere activiteit is moonsand, wat door de stevige consistentie heerlijk is mee te bouwen. Dit maak je gemakkelijk zelf van zand, maïzena en water.
Vergeet niet om zelf ook mee te doen. Speel met en beheers samen deze sterke natuurlijke krachten en waan je ook eventjes god of godin der elementen.
