Kun je van je stiefkind houden?

door Gastauteur

Houd jij van je stiefkind? Een stiefgezin is anders dan een kerngezin. De verhoudingen liggen anders en dat blijft ook zo. Ook al ben je al jaren verder, het blijft een stiefhuisje-boompje-beestje. Hierdoor kan het best zo zijn dat het maar niet lukt om een band op te bouwen met je stiefkind. Of dat je stiefkind jou totaal niet ziet zitten.

De verstoorde band met je stiefkind kan zelfs een reden zijn om weer uit elkaar te gaan. Leven in een stiefgezin kan dan ook bijzonder moeilijk zijn. Zo zwaar dat maar liefst zestig tot zeventig procent van de stellen het niet redden. Toch kun je samen leren leven.

Het grote geheim van een gelukkig stiefgezin is bewustwording. Als je je bewust wordt van je gedrag, gedachten en gevoel kom je al heel ver. Maar het is ook handig om meer te weten over de struikelstenen die voor ieder stiefgezin hetzelfde zijn. Ietje Heybroek en Boukje Overgaauw beschrijven er een aantal in hun boek ‘Samengesteld, de dynamiek van het stiefgezin’. Zij borduren voort op de drie valkuilen uit ‘Samen op stap’ uit 1988 van Emily en John Visher. De stichting Nieuw Gezin bouwt die uit tot zes valkuilen op hun website. Ik reflecteer op vier kenmerken:

Gebouwd op scherven

Jouw nieuwe gezin is in feite gebouwd op de scherven van een ander gezin. De wonden die dat heeft veroorzaakt zijn soms nog niet geheeld. De pijn vindt vaak andere wegen om tot uiting te komen, en al helemaal bij kinderen, die ‘lastig’ gedrag vertonen of zich terugtrekken of vluchten in televisiekijken of gamen. Een rouwproces kan lang duren en af en toe weer de kop op steken. Ook bij kinderen.

Mijn eigen stiefdochter had jaren na de scheiding van haar ouders het plan gevat dat haar vader en moeder gewoon weer samen gingen wonen. Ik kon wel gaan trouwen met de nieuwe liefde van haar moeder. Anders was het toch wel zielig voor ons.


Je identiteit wordt mede gevormd door je familie

Loyaliteit

Kinderen houden altijd van hun biologische ouders. Wat er ook gebeurt, hoe ze ook zijn. Jij als stiefouder komt daar nooit tussen. Het is niet realistisch om te verwachten dat jij belangrijker gevonden wordt dan de ex. Ook al laat die zijn of haar kind keer op keer in de steek of breng jij veel meer tijd door met je stiefkind.

En er spelen nog andere loyaliteitsproblemen, zoals de verscheurdheid die een biologische ouder kan voelen als hij tussen zijn kind en zijn partner in moet gaan staan, en bovendien ook nog rekening moet houden met z’n ex. Stiefmoeders kunnen hun loyaliteit aan zichzelf nog wel eens vergeten en gaan dan over hun eigen grenzen heen om de boel bij elkaar te houden.

Een nieuwe gezinsidentiteit

Je komt uit verschillende gezinsculturen met eigen gewoontes en rituelen. Die moet je maar zien samen te voegen in een nieuw gezin. Bovendien leef je in een open gezinscultuur als stiefgezin: er zijn altijd lijntjes open naar het andere gezin van je stiefkind. Je zult dus rekening moeten houden met de exen en hun vakantiewensen, wanneer en hoe zij Kerstmis, Sinterklaas en verjaardagen willen vieren. Dit kan verwarring scheppen en geeft onzekerheid. En daarnaast levert het een boel praktisch gepuzzel op.

Je identiteit wordt ook gevormd door je gezin en je familie. Je bent een van hen, een van de clan, de troep, het is jouw kudde. Dat wordt allemaal op z’n kop gezet in een nieuw gezin. Want de clans lopen kriskras door elkaar. En dan heb ik het nog niet eens over de grotere familie, zoals alle (stief)grootouders.

Jij en je partner hebben andere rollen

In feite ligt de verantwoordelijkheid voor de kinderen en hun opvoeding bij de biologische ouders, terwijl je als stiefouder wel verplicht bent om bij te dragen aan haar levensbehoeften. Je hebt geen hoofdverantwoordelijkheid, maar wat dan wel? Jullie leven samen onder een dak. Dus wie voedt wie op? Wie bepaalt de regels? Het kan zo ver gaan dat er conflicten ontstaan over wie wat zegt over rondslingerende schoenen.

Volgens onderzoek veroorzaken vage rollen in combinatie met hoge verwachtingen onzekerheid: ‘Je wilt wél dat ik van je kind houd, maar ik mag niks zeggen over die vuile sokken’. Wat wil en kun je voor rollen op je nemen? Het gevoel van gelijkwaardigheid tussen de partners is het allerbelangrijkst. Ook al heb je andere verantwoordelijkheden.

Bloedband versus stiefband

Biologische banden zijn ijzersterk. Dit geldt voor alle gezinnen, denk ook aan pleeg- en adoptiegezinnen. Als ik op televisie naar Spoorloos kijk, dan verwonder ik me altijd over die immense drang om je biologische ouder te zoeken. Waarom is dat? Ik denk dat die bloedband zorgt voor identiteit, bestaansrecht, herkenning en deel uitmaken van een historische lijn. Onvoorwaardelijke liefde tussen ouders en kinderen is als een oerinstinct dat er voor zorgt dat kinderen veilig kunnen opgroeien. Stiefouders hebben dit niet in hun genen en zien hun stiefkinderen ook niet door zo’n roze bril.

Ergernissen, schuldgevoel, boosheid, buitengesloten worden, is dan ook vaak dagelijkse kost voor stiefouders.

Mijn tip?

Lees ‘Met kinderen groeien’ van het echtpaar Kabat-Zin en leer je (stief)kind zien als een zenmeester die jou leert geduld, liefde en compassie te kweken. Zomaar dagelijkse, gratis lessen in mindfulness en persoonlijke ontwikkeling! Dat schept ruimte voor échte liefde tussen jou en je stiefkind. Daarnaast is het ook een kwestie van tijd. Gemiddeld duurt het vier tot zeven jaar voordat iedereen z’n plek heeft gevonden. En ja, de band is anders dan die met mijn biologische kinderen, maar ik houd van mijn stiefdochter!

Gastauteur Annette van der Maarel is gespecialiseerd in stief-coaching.

Verder lezen:

http://www.nieuwgezin.nl

 Samen gesteld, de dynamiek van het stiefgezien | Ietje Heybroek-Hessels, Boukje Overgaauw, e.a. | ISBN 9789088503931

 Samen op stap | Emily & John Visher | ISBN 9789076249452

 Met kinderen groeien | John & Myla Kabat-Zinn | ISBN 9789056700461

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Column: Alle dagen feest

Column: Alle dagen feest

Het is weer zo laat. Ik zit weer huilend op de bank met een koud geworden kop thee naast me. Ik verwijt mijn lief weer dat hij er nooit voor me is, dat hij het lekker makkelijk heeft met zijn baan buiten de deur terwijl mijn bestaan een eindeloos sloven is, altijd ten...

Minder opvoeden maakt het leuker

Minder opvoeden maakt het leuker

Alles wat je kind nodig heeft, is liefde. Zo simpel is het eigenlijk. Met je baby in je buik of in je armen, voel je vaak heel goed zelf waar het om gaat. Maar gaandeweg gebeurt er iets geks: er schuift een flinke brok ‘opvoeding’ tussen je kind en jou. Het sluipt...

Kinderen als serieuze gesprekspartners: zo deed Korczak dat

Kinderen als serieuze gesprekspartners: zo deed Korczak dat

De Poolse kinderarts Janusz Korczak (1878-1942) leidde begin 20e eeuw een weeshuis in Warschau. Hij ontwikkelde een methode waarin wederzijds respect de basis was, nadat hij gemerkt had dat straffen en een autoritaire houding weinig effect hadden. Korczak...

Boekrecensie: Celia Ledoux is Mama

Boekrecensie: Celia Ledoux is Mama

Er zijn weliswaar ontzettend veel boeken op de markt over zwangerschap en baby’s, maar ze hebben vaak een probleem. De ene stapel neemt moeders niet helemaal serieus, de andere stapel neemt het ouderschap juist weer zo serieus dat het wel een drilkamp lijkt. Veel...

Met deze 4 tips help je een driftig kind

Met deze 4 tips help je een driftig kind

Je kunt bij driftbuien best spreken van een oerdrift. Want zo zien die acute ontploffingen er soms wel uit. Maar hoe ga je ermee om? Ik vroeg experts Jillian Emanuels (aka De Instant Pedagoog) en schrijfster van het boek ‘Temperamentvolle kinderen’ Eva Bronsveld om...

Weg met ‘De Opvoeding’ en geniet!

Ooit - honderden jaren geleden - was opvoeding geen issue. Het was niet eens een woord. Je kreeg kinderen, die leefden met je mee, en dat was het. Het idee dat kinderen gevormd, gekneed en gemodelleerd moesten worden is nog niet zo oud. Dat begon eerst vanuit...

LEES GRATIS HET INTERVIEW MET ALFIE KOHN

Het interview met de grondlegger van het onvoorwaardelijk opvoeden in je mailbox? Je ontvangt meteen ook de Kiindnieuwsbrief vol inspiratie (uitschrijven mag).

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0