Van nature goed: waarom we in de mens geloven

Is een kind van nature goed, of juist tot slechtheid ‘geprogrammeerd’? Is het onze taak om onze kinderen in het gareel te houden, of zijn ze al beschaafd? De Correspondent publiceerde een heerlijk stuk over wat er gebeurt als je gewone kinderen in de wildernis vrijlaat. Er zijn twee scenario’s bekend, zo schrijft Rutger Bregman in dit artikel. Het eerste sluit aan bij onze doemdenkerige fantasie: kinderen gedragen zich in no time als beesten, als woestelingen zonder beschaving. Het andere scenario is minder bloedstollend: kinderen ontwikkelen zich zonder enige opvoedkundige interventie tot sociale, samenwerkende en vreedzame mensen.

Illusie?

Bregman stelt zich de vraag: ‘Wat gebeurt er als je gewone kinderen hun gang laat gaan in een onbewoonde wildernis? Komt het beest spontaan in ze naar boven, of is er iets anders aan de hand?’

Welke scenario zou waar zijn? Zijn we nu van nature goed of slecht? Tromgeroffel – hier komt-ie: kinderen zijn goed. Naar aanleiding van een paar pittige sociale experimenten waarin twee groepen kinderen best tegen elkaar opgezet werden, moesten de onderzoekers concluderen dat de kinderen zich niet zomaar van hun intrinsieke goede pad lieten afbrengen. Zelfs in barre tijden zijn kinderen gericht op samenwerken en op vriendschap.

Goed nieuws

Bregman laat zien dat de ‘saaie’ versie de werkelijkheid bevat. Daaraan kan ik meteen al één lekkere conclusie verbinden: goed nieuws voor opvoeders! Goed nieuws omdat we ons minder zorgen hoeven te maken over het moreel besef van ons kroost. Goed nieuws, omdat we dus meer tijd kunnen besteden aan spelen en lekker samenzijn, en al dat ge-‘wat zég je dan?’ in de prullenbak mogen smijten.

Beeldvorming

Toch is er ook een waarschuwing uit Bregmans artikel te halen. Kinderen mogen dan van nature goed zijn, en tot goede daden geneigd, een slechte invloed van buitenaf kan hen wel naar beneden halen. Gewelddadige beelden, reality tv en andere media-ervaringen missen hun uitwerking op het opgroeiende kind niet. Zoals Bregman stelt: ‘Het verband tussen kinderen die gewelddadige media consumeren en agressie in het latere leven is zelfs sterker dan de link tussen asbest en kanker, of het verband tussen calciuminname en botmassa.’

Het blijft dus zinvol om als ouder bewust bezig te zijn met wat je je kind laat zien en waar het zich mee omringt. Houden we toch nog iets te doen, als opvoeders.

Lees ook:

Media effects, J. Bryant

Robbers Cave Experiment, M. Sherif

Over Liedloff: Op zoek naar het verloren geluk

Wees eens wat minder beschikbaar voor je kinderen

Coverbeeld: Rolinka Struik