Verrassingsdoosjes en toverpiemels: een gezonde seksuele ontwikkeling

door Gastauteur

Als opvoeder speel je een belangrijke rol in de seksuele ontwikkeling van je kinderen. Hoe kun jij een veilig kader bieden, waarbinnen zij vrij kunnen groeien op seksueel gebied? Pedagoog en seksuoloog Judith van Duivenboden-Kreijne over hoe je kind de ruimte geeft om zich te ontwikkelen.

Seksualiteit is een breed begrip. We denken al snel aan seks, maar het is een heel breed gebied. Zoals het ontdekken van het eigen lijf, het ontwikkelen van gevoelens, ervaren dat seksualiteit ook te maken heeft met vriendschap, vertrouwen, veiligheid, plezier en grenzen aangeven.

Seksuele opvoeding gaat dus voor een groot deel over het laten ontdekken van het eigen lijf, kunnen voelen hoe fijn je eigen lijf is en hier positief naar te kunnen kijken. Dat is een mooie basis die je je kind mee kan geven voor zijn verdere leven.

Opvoeden is leren over het leven, en dat begint met je eigen lijf (Ben Rensen)

Ontdekkingen 

Een dreumes die zijn eigen geslachtsdeel aanraakt kan merken dat dit een fijn gevoel geeft. Door ook deze lichamelijke aanraking niet af te keuren, krijgt het kind de boodschap mee dat het er mag zijn. Door bepaald gedrag te negeren of af te wijzen, kun je onbedoeld het signaal afgeven dat seksualiteit niet zou mogen bestaan. Terwijl het er gewoon is, elke dag weer.

Zinnig leesvoer: Ben jij ook op mij?, Het kleine piemelboek, Het vrolijke vaginaboekje

Wanneer je kind zo tussen de twee en vier jaar oud is zal het beseffen dat er jongetjes en meisjes zijn. Vaak zie je ook dat kinderen dan nieuwsgieriger worden naar de geslachtsdelen van ouders/verzorgers, zusjes of broertjes of die van vriendjes of vriendinnetjes. Sommige kinderen willen dan bijvoorbeeld heel graag mee naar de wc om te kijken, of tijdens het samen baden of douchen wil je kind heel graag jouw penis of vagina aanraken. Het zijn handige momenten om steeds opnieuw te benoemen hoe de lichaamsdelen heten, en hoe ze werken. Het is als ouder goed hier iets van te zeggen wanneer je de aanraking niet prettig vindt. Hiermee stel je een voorbeeld naar je eigen kind: je mag nee zeggen tegen een ander als die aan jouw lichaam komt.

Masturbatie 

Kinderen kunnen zelf ook ervaren dat het aanraken van zijn piemel of haar vagina een fijne sensatie geeft. Vaak ontdekt je kind dit bij toeval en zal dit dan vaker herhalen bij bijvoorbeeld tv kijken of het in slaap vallen. Er zijn kinderen die vaak met hun hand in hun onderbroek zitten, anderen wrijven tegen een knuffel of de leuning van de bank. We kennen het als masturbatie of auto-stimulatie. Het geeft een ontspannen gevoel– eigenlijk net zoiets als duimen. Het heeft dus niet te maken met erotische gevoelens, maar gaat juist over een lichamelijke reactie en het ontdekken van sensaties.

Tussen het derde en zesde levensjaar zien we een piek in masturbatie van jongens en meisjes. Gemiddeld doen 1 op de 4 jongetjes en 1 op de 6 meisjes aan masturberen. Er is ook sprake van het bereiken van een hoogtepunt met een snellere ademhaling, blosjes op de wangen en meer transpireren.

Soms komt het voor dat een (baby) jongetje een erectie (stijve piemel) krijgt. Dit is een reactie van het lichaam, het ontdekken van sensatie maar het heeft niets te maken met erotische gevoelens.

Verliefd

Kleuters worden vaak verliefd. Dit hoort bij het ontwikkelen van het gevoelsleven. Dit kan zijn op de juf, papa of mama, maar ook op een ander kind, van het eigen of het andere geslacht. Zulke verliefdheden zeggen overigens niets over latere hetero- of homoseksualiteit.

Ruimte om te ontwikkelen

Sommige dingen doe je niet in het openbaar, zoals scheetjes laten, neuspeuteren en aan je piemel of vagina zitten. Kinderen vanaf een jaar of vier kun je dit leren en vertellen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik snap dat je het fijn vindt om aan je vagina te zitten, maar dat kan niet op de bank in de woonkamer. Het mag wel op je kamer.’ Keur het gedrag niet af, maar wijs het goede moment en de plaats aan. Kinderen jonger dan vier jaar kun je beter afleiden met bijvoorbeeld een knuffel of speeltje.

Wijs masturbatie niet af, omdat je kind dan schuldgevoelens kan krijgen. Het kan zijn dat het daardoor niet meer op een normale manier met seksualiteit omgaat. Ook kan het zijn eigen geslachtsdeel als iets vies gaan zien en als gevolg een negatief zelfbeeld ontwikkelen. Dit kan invloed hebben op volwassen leeftijd, bijvoorbeeld op het gebied van eigenwaarde en met het aangaan van sociale contacten.

Volwassenen voelen vaak iets van schaamte wanneer hun kind openlijk bloot wil lopen, zich aan wil raken of masturbeert. Wanneer je hier juist niet te ingewikkeld over doet, geef je jouw kind de ruimte om in alle vrijheid zijn of haar lijf te ontdekken. Daarmee bied je een goed voorbeeld om gezond op te groeien.

Kinderen die opgroeien in een vrij en open klimaat voelen zich vrij om alle vragen die ze hebben over seksualiteit te stellen. Wanneer je hier van jongs af aan mee begint, werpt dit zijn vruchten af voor later. Een open klimaat betekent meer dan ‘open staan voor vragen’. Het betekent ook dat seksualiteit een terugkerend en onbevangen gespreksonderwerp is binnen het gezin. Zo hebben kinderen die opgroeien in een open klimaat op latere leeftijd minder kans op gedwongen seks, gebruiken ze vaker voorbehoedmiddelen en beginnen ze later met het hebben van gemeenschap.

Judith van Duivenboden-Kreijne is als pedagoog-seksuoloog lid van bestuur Kind & Seksualiteit en eigenaresse van Edusex. De site biedt op een positieve manier advies over de seksuele opvoeding.

Zinnig leesvoer: Ben jij ook op mij?, Het kleine piemelboek, Het vrolijke vaginaboekje

Je kind is baas over zijn eigen lijf, dus ook over zijn kusjes

Column: Seksuele voorlichting? Vertel je kind dat vrijen heerlijk is!

Boekentips

Word lid

In onze fijne online community verbind je met gelijkgestemden

Verder lezen

Van moeder op dochter: geef haar bekkenbodem als fundament

Van moeder op dochter: geef haar bekkenbodem als fundament

Een dag voor mijn eerste bevalling gaf mijn zwangerschapsyoga-docente mij een kaartje. Ze wenste mij toe dat ik zou ‘opengaan als een bloem’. En open ging ik. Tijdens al mijn bevallingen ontkiemden er zaadjes en leefden herinneringen in mijn bekkenbodem op die ervoor...

Jongens- en meisjesgedrag: aangeleerd of aangeboren?

Jongens- en meisjesgedrag: aangeleerd of aangeboren?

In de afgelopen dertig jaar ging men er steeds meer vanuit dat seksespecifiek gedrag kwam door de opvoeding die we kregen. Onderzoek wijst echter uit dat de hersenontwikkeling al in de baarmoeder anders verloopt. Aan de hand daarvan zou je kunnen stellen dat jongens...

Seksuele ontwikkeling: Het lichaam ontdekken

Seksuele ontwikkeling: Het lichaam ontdekken

De seksuele ontwikkeling begint bij het leren kennen van het eigen lichaam en het ervaren van lichamelijk genot. Deze ervaringen doet iedereen al in de babytijd op, maar zonder de seksuele gevoelens die grotere kinderen en volwassenen ervaren. Seksualiteit is het...

Column: Groen haar

Column: Groen haar

‘Goh wat leuk!, is het een restje van de carnaval?’ De man wijst naar de haren van mijn dochter van 7. ‘Nou nee hoor, ze heeft gewoon groen haar,’ zeg ik hem. Vandaag heeft ze groen haar en vorige week was het roze. Waarom? Nou dat roze haar had een reden. Op school...

Wat is genderneutraal opvoeden nou weer?

Wat is genderneutraal opvoeden nou weer?

Als je zwanger bent, is de eerste vraag vaak: 'Weet je al wat het wordt?' Het geslacht van je kind lijkt in onze cultuur het belangrijkste onderdeel van het mensje in wording. Nogal beperkend. Genderneutraal is een term die je nu steeds vaker hoort. Er wordt...

LEES GRATIS HET INTERVIEW MET ALFIE KOHN

Het interview met de grondlegger van het onvoorwaardelijk opvoeden in je mailbox? Je ontvangt meteen ook de Kiindnieuwsbrief vol inspiratie (uitschrijven mag).

Het is gelukt, we gaan een mail naar je typen! (check ook je spamfolder)

0