Voeden op verzoek – vanzelfsprekend? In de natuur doet geen enkel zoogdier er moeilijk over: na de geboorte van de jongen wordt er gezoogd. Het lichaam van het moederdier is ervoor gemaakt en de jongen weten dat zij bij hun moeder moeten zijn voor voeding.
In principe is het voor mensen niet anders. Na de geboorte van een kind is het lichaam van de moeder helemaal klaar om het kind te voeden. Zo heeft de natuur het geregeld.
HONGERSIGNALEN
Borstvoeding geven is iets wat je moet leren, maar de basis is eenvoudig: zodra je kind honger heeft, leg je hem aan. En als zijn buik vol zit, laat hij weer los. Voeden op verzoek dus. Niet iedere drie uur, maar iedere keer als je hongersignalen ziet. Gaat je kind met zijn hoofd draaien, smakt hij, steekt hij zijn knuistjes in zijn mond, dan heeft hij honger. Mis je deze signalen, dan gaat je kind uiteindelijk huilen. Maar als je je baby een beetje hebt leren kennen, dan ben je het huilen dikwijls voor.
Toch is het in onze maatschappij al lang niet meer vanzelfsprekend dat een moeder zelf haar kind voedt. Zelfs voor vrouwen die er uit volle overtuiging voor kiezen, kunnen er redenen zijn om te stoppen met het geven van borstvoeding.
Gratis minicursus borstvoeding
Tips om boobytraps te voorkomen
Iedere pasgeborene begint met hetzelfde piepkleine maagje
STOPPEN MET BORSTVOEDING
Voor veel moeders is het (moeten) stoppen met borstvoeding een teleurstellende ervaring. Niet alleen omdat zij daardoor een stuk intimiteit met hun baby moeten opgeven, maar ook omdat ze de overstap moeten maken van een natuurlijke, intuïtieve manier van voeden naar de schema’s van de kunstvoedingsindustrie. Een natuurlijke manier van ouderschap uitoefenen lijkt zich op het eerste gezicht slecht te verhouden met poedermelk. Maar is dat waar?
VOEDINGSSCHEMA’S
In principe heeft iedere baby dezelfde behoeftes: nabijheid, koestering, veiligheid en ja, voeding. En iedere pasgeborene begint met hetzelfde piepkleine maagje. Wie haar kind met de borst wil voeden op verzoek, zal merken dat een babymaag snel vol is en ook snel weer leeg. Een pasgeborene drinkt verdeeld over de dag steeds kleine slokjes die snel verteerd worden. Zo blijft het babylijfje dag en nacht voorzien van de voedingsstoffen die nodig zijn om te groeien. In dat licht bezien is het op zijn zachtst gezegd merkwaardig dat de voedingsschema’s die bij kunstvoeding geleverd worden tot doel lijken te hebben zo snel mogelijk de hoeveelheid voeding op te voeren en de frequentie af te bouwen. Alsof baby’s die kunstvoeding krijgen heel anders groeien dan borstvoedingsbaby’s.
‘Het grote verschil zit hem in de oorsprong van kunstvoeding,’ zegt Stefan Kleintjes, lactatiekundige IBCLC en kinderdiëtist. ‘Kunstvoeding is in de eerste plaats ontwikkeld om kinderen te voeden die niet of niet genoeg moedermelk konden krijgen. Het heeft een medische achtergrond, met daarbij een vaste dosering, gebaseerd op meten, wegen en moeten. Net zoals je medicatie toedient.’
KUNSTVOEDEN OP VERZOEK
Toch is het ook met kunstvoeding mogelijk om op een meer natuurlijke, kindvolgende manier te voeden. Net als bij het geven van borstvoeding, zul je er bij het geven van kunstvoeding op verzoek op moeten vertrouwen dat je kind weet wanneer hij wil eten, en hoeveel hij op dat moment nodig heeft. Je kunt de tijdschema’s en de voorgeschreven hoeveelheden loslaten, en in plaats daarvan kijken naar de signalen die je baby geeft. Leg je kind aan of geef hem de fles wanneer je ziet dat hij honger krijgt. Dat kan iedere drie uur zijn, maar meestal is het vaker. Je kunt tellen hoe vaak je voedt, maar echt relevant is dat niet. Is je kind happy en groeit hij goed? Dan doe je het goed met deze manier van voeden op verzoek.
Kleintjes: ‘Een kind aan de borst drinkt geen 150 of 250 ml per voeding. Stel je maar eens voor hoe jij je voelt wanneer je eigenlijk teveel hebt gegeten: je zit bomvol, je slaapt onrustig en de volgende ochtend heb je razende honger. Zo voelt een kind zich ook wanneer hij vier keer per dag een veel te grote sloot melk in zijn maag krijgt. Dat rekt zijn maag uit en ontregelt zijn bloedsuikerspiegel. Het is voor je baby prettiger om vaker per dag kleine porties te drinken. Porties die bij het formaat van de maag passen. En om je een idee te geven van het formaat van een babymaag: die is niet groter dan zijn eigen vuist.’
ACTIEF DRINKEN
Een groot verschil tussen borstvoeden en flesvoeden is de activiteit die van de baby verwacht wordt. Aan de borst moet de baby zijn best doen om de melkstroom op gang te krijgen. Hij kan zelf aanhappen, zelf zuigen en zelf stoppen wanneer hij genoeg heeft gehad. Een fles geeft een constante stroom voeding die moeilijk te onderbreken is. Wil je flesvoeding op verzoek geven, dan is het goed om het je baby niet te makkelijk te maken. Je kunt kunstvoeding aanbieden in een fles met een speen met een klein gaatje, zodat je kind moet zuigen om de melk te krijgen. Voed hem zittend, terwijl hij lekker tegen je aan hangt en houd de fles zo voor zijn mond dat hij zelf moet aanhappen. Zo geef je je kind de mogelijkheid om zelf te beginnen en zelf te stoppen met drinken. Hiermee leert hij zijn eigen hongersignalen en gevoelens van verzadiging kennen.
JE KIND IS DE BESTE GRAADMETER
Wanneer je kind hongersignalen geeft, kun je een kleine hoeveelheid kunstvoeding opwarmen en aanbieden. Heeft hij daarna nog steeds honger, dan warm je nog een klein beetje op. Op deze manier hoef je niet veel voeding weg te gooien, en heb je gelijk een globaal beeld van wat je kind per dag aan voeding binnen krijgt. ‘Uiteindelijk is je kind zelf natuurlijk de beste graadmeter,’ zegt Stefan Kleintjes, ‘Is hij vrolijk, groeit hij goed en heeft hij regelmatig plas- en poepluiers, dan zit je op de goede weg. De meeste kinderen hebben ruim voldoende aan de voorgeschreven dagvoorraad. Je hoeft je echt niet gelijk zorgen te maken als ze eens wat minder eten.’
Het kan ook gebeuren dat je kind eens een paar dagen meer wil drinken dan wat er op het pak staat. Ook daar hoef je je niet gelijk zorgen over te maken. Maar als je baby stelselmatig (veel) meer kunstvoeding vraagt dan je op basis van zijn gewicht zou aanbieden, dan kan het verstandig zijn eens contact op te nemen met een lactatiekundige of een kinderdiëtist.
Kleintjes raadt alle ouders aan de groeicurve van de WHO te gebruiken in plaats van de groeicurve van het consultatiebureau. Op de WHO-curve kun je volgen hoe een kind groeit als hij borstvoeding krijgt. Een baby die kunstvoeding op verzoek krijgt zou ongeveer volgens dezelfde curve moeten groeien.
Het vergt wat vertrouwen in je kind om de voorschriften van de voedingsfabrikanten los te laten. Daar staat tegenover dat je je kind snel beter leert kennen wanneer je goed moet opletten op zijn hongersignalen. ‘En dat is gewoon een leuk, mooi proces,’ meent Kleintjes. ‘Nogmaals, zolang je kind goed groeit, doe je het goed. Er zijn kinderen die te weinig voeding binnen krijgen, maar dat komt echt maar heel weinig voor. Veruit de meeste baby’s weten precies wat goed voor ze is.’
En oh ja, nog even dit. Flesvoeding en kunstvoeding worden vaak door elkaar gebruikt: kunstvoeding en moedermelk zijn de voedselbronnen, flesvoeding en borstvoeding zijn de manieren waarop de voeding aan de baby gegeven wordt. Zo zijn er ook kinderen die volledig moedermelk via de fles krijgen.
BRON
Beeld: Brechje Hoornstra
