Als je baby niet wil liggen, kun je je daar als ouder zorgen over maken. Doe ik iets verkeerd? Wat moet ik doen? We kunnen gerust zijn: liggen wordt overgewaardeerd. Sterker nog, zegt Christel Rengers, laten we liever de vraag stellen óf baby’s wel horen te liggen.
HOREN BABY’S WEL TE LIGGEN?
Hoe baby’s moeten liggen, daar is veel om te doen. Zo moest de ene generatie op de buik worden gelegd, de andere ab-so-luut niet en krijgt de volgende weer te horen dat baby’s afwisselend op de ene en de andere zij moeten liggen. Sterker nog: het wisselt soms zelfs binnen een generatie wegens nieuwe inzichten. Verwarring alom dus wanneer oudere generaties op kraambezoek komen met goedbedoelde tips. Misschien komt al die verwarring wel doordat de vraag niet zou moeten zijn hoe baby’s horen te liggen, maar óf baby’s wel zouden moeten liggen.
Wie goed naar baby’s kijkt weet het antwoord eigenlijk al: baby’s zijn niet gemaakt om langdurig te liggen. Vooral plat op de rug liggen is geen natuurlijke en ontspannen houding. Om te beginnen zijn alle kwetsbare organen onbeschermd en dat kan onveilig voelen voor een baby. Andere zaken leveren echter de allergrootste aanwijzing. Want als baby’s ervoor gemaakt waren om langdurig te liggen, waarom plat dat hoofdje dan zo af? Waarom zien we steeds vaker voorkeurshoudingen, heupdysplasie en rugklachten? Terwijl in landen waar baby’s minder vaak liggen dit soort dingen veel minder vaak voorkomen.
Ook fijn leesvoer: A baby wants to be carried, Lieve lasten, De oxytocinefactor.
Gratis ebook baby
Dit wil je weten als je een baby krijgt
Baby’s zijn niet gemaakt om langdurig te liggen
RUGLIGGING VANWEGE WIEGENDOOD
Sinds er, ter voorkoming van wiegendood, geadviseerd wordt om kinderen op hun rug te laten slapen, zien we een flinke daling van wiegendood. Wat impliceert dat het slapen op de rug een verschil maakt. Maar, zo benadrukt lactatiekundige Gonneke van Veldhuizen, er zijn wellicht meer factoren waardoor wiegendood is afgenomen. Zij pleit dan ook voor meer onderzoek om andere oorzaken uit te sluiten. En dat is belangrijk want ouders zijn vanwege de wiegendood campagne naar haar idee bang geworden, waardoor baby’s bijna alleen nog maar op de rug liggen. Niet alleen in bed, maar ook in de box, in wippertjes en autostoeltjes. En dat is geen goede ontwikkeling, valt ook te lezen in een artikel van Vakblad Vroeg: ‘De motorische ontwikkeling van Vlaamse en Nederlandse baby’s verloopt trager dan die van hun leeftijdsgenootjes in de rest van de wereld. Belangrijke oorzaak is het vele op de rug liggen. Daarnaast zitten de baby’s te lang, waardoor de ontwikkeling van hun buik- en rugspieren vertraagt.’
AFGEPLAT HOOFDJE
Er zijn ook andere gevolgen van het vele liggen op de rug. Volgens de website Kinderneurologie.eu komt afplatting van het hoofdje redelijk vaak voor bij kinderen. Een op de vijf baby’s van vier maanden oud heeft tegenwoordig een afgeplat hoofd. Hoewel het geen invloed heeft op de ontwikkeling van de hersenen kan een afgeplat hoofdje soms wel gevolgen hebben voor de symmetrie van het gezicht of kan een scheve stand van de nek ontstaan. Gelukkig verdwijnt bij het grootste deel van de kinderen het afgeplatte hoofdje vanzelf wanneer ze meer op de buik gaan liggen of leren zitten. Tot een paar jaar geleden werd bij afgeplatte hoofdjes de helmtherapie toegepast, maar sinds er is gebleken dat dit geen meerwaarde heeft is deze therapie gestopt.
Tips die veelal gegeven worden om afplatten tegen te gaan zijn; je kindje op de andere kant van het hoofdje leggen, speelgoed aan een kant leggen of de box of het bedje te draaien omdat baby’s hun hoofd bij voorkeur naar het licht draaien. Wat ook helpt is voeden in verschillende houdingen, dragen op de andere arm en het wisselen van houding bij het verschonen. En natuurlijk het op de buik laten spelen oftewel meer tummy time.
INSTINCT
Hoewel ik helemaal achter deze tips sta ontgaat de ironie mij niet. Want wát een extra moeite moeten we doen wanneer we het beter denken te weten dan de natuur en ons instinct. Dat kan veel makkelijker! Veel van deze tips kun je namelijk in één klap toepassen door je baby, lekker op z’n oer, te dragen. Door het rechtop dragen in een draagdoek of drager ontstaat er geen druk op het hoofd, de rug en de heupen worden niet belast, er valt genoeg te zien wat de kans op een voorkeurshouding verkleint en de nekspieren worden sterker zonder dit te forceren.
Het kijken naar je baby vertelt je dit eigenlijk al. Want wanneer je je baby optilt, laat hij je zien hoe natuurlijk het dragen is door zelf zijn knieën op te trekken. Hiermee neemt hij instinctief de draaghouding aan en daarmee de voor hen meest natuurlijke en prettige houding. Ook de anatomie van een baby vertelt ons een hoop. Zo hebben ze gebogen benen en wijzen hun voetzolen naar elkaar. Hierdoor kunnen ze zich, samen met de grijpreflex, vastklemmen aan degene die hen draagt. De rug is dankzij deze houding ietwat gebogen, wat de meest ontspannen en ergonomische houding voor het ruggetje is. Hierdoor wordt de kans op latere rugklachten verminderd. Ook worden de heupkoppen op de juiste manier in de heupkom gedrukt, waardoor de heupgewrichten zich optimaal kunnen ontwikkelen. Want dragen kan de kans op heupdysplasie verminderen. Dragen heeft nog veel meer voordelen zoals bevordering van de hechting, de taalontwikkeling, hersenontwikkeling en meer sociale interactie.
WE ZIJN DRAAGLINGEN
Dat komt allemaal doordat we draaglingen zijn. Een aparte categorie binnen de zoogdierengroep. Er zijn vluchters, verstoppers en dragers. Vluchters zijn dieren zoals herten, paarden en koeien. Na de geboorte zijn ze al heel ver ontwikkeld. Ze moeten bijna direct op hun benen kunnen staan, zodat ze mee kunnen met de kudde. Verstoppers zijn dieren zoals katten, konijnen en vossen. Deze jongen komen kwetsbaar ter wereld. Hun ogen zitten dicht en ze zijn vrijwel hulpeloos. De jongen blijven achter in het nest en moeten heel stil zijn zodat ze niet de aandacht van roofdieren trekken. Tenslotte zijn er de dragers, zoals apen, kangoeroes en wij dus. Onze baby’s komen hulpeloos ter wereld en zijn totaal afhankelijk van ons. Gelukkig weten onze baby’s instinctief precies wat ze nodig hebben en laten dat op verschillende manieren zien. Het is aan ons om, zoals een Keniaanse grootmoeder zo mooi omschreef, onze baby’s goed te leren lezen.
BRONNEN
Natural Parenting – Back to Basics in Infant Care
Slaaphouding, slaapplaats en wiegendood
Why African babies don’t cry
A baby wants to be carried, Evelin Kirkilionis
De oxytocinefactor, K. Uvnas Moberg
Beeld: Nina Olivari
