Mijn dochter was twee jaar toen haar oma zei: ‘Er blijkt vast nog eens uit onderzoek dat peuters biologisch gezien geen groente nodig hebben’. Dat vond ik een logische gedachte, want waarom zouden peuters het anders collectief niet lusten? En dat terwijl veel volwassenen ervan smikkelen. Zes jaar later heb ik het antwoord!
LEKKER VEEL CALORIEËN ETEN
Kinderen zijn in de groei en moeten dus zinvol eten. Dat houdt in: vol voedingsstoffen maar ook calorierijk. Groente kost teveel energie voor wat het oplevert. Kinderen beginnen hun leven van nature met borstvoeding. Een kind giet met gemak een grote sloot calorierijke melk naar binnen: het is namelijk redelijk gemakkelijk te drinken en levert snel een gevulde buik op. We noemen het maar even de borstvoedingsnorm: Je kind weet intuïtief wat hij moet kiezen als hij een bord met lekkers voor zich heeft. Levert het hem voldoende op? Net zoveel als borstvoeding, zonder dat de maag helemaal volgepropt hoeft te worden? Daarom eten baby’s die eerste hapjes krijgen meestal een stuk meer pasta en rijst op dan groenten. Na een hap of twee is het wel weer genoeg met die groene dingen.
Leuke theorie hè? En ik heb hem niet eens zelf verzonnen! Dr Carlos Gonzalez zegt in zijn boek ‘My child won’t eat’ (de quotes vertaal ik even): Begin 1900 werden groente en fruit laat in de kindertijd geïntroduceerd. Waarschijnlijk rond de 2 of 3 jaar, en voorzichtig. Aangezien ze borstvoeding kregen, kon dat prima omdat ze alle nodige vitaminen kregen. Sinds de tijd dat kunstvoeding wijder verspreid werd, kregen baby’s meer vitaminetekorten (omdat het decennia duurde voordat fabrikanten al die nodige vitaminen toegevoegd kregen aan die kunstvoeding [en nog steeds zit lang niet alles er in SZ]). Dit maakte het nodig om groente en fruit veel eerder te introduceren. Maar er was een probleem: hun lage caloriewaarde. Kinderen hebben kleinere magen. Ze hebben geconcentreerde voeding nodig, hoog in calorieën maar laag in volume.’ Gonzalez zegt verder nog dat kleintjes vaak best een paar hapjes groente willen proeven. Maar dat is dan ook echt genoeg.
Je kind weet intuïtief wat hij moet kiezen als hij een bord met lekkers voor zich heeft
VOORZICHTIGE INTRODUCTIESCHEMA’S ZIJN ACHTERHAALD
Wij hebben hem zelf ook volop gedeeld, maar de introductieschema’s waarbij er eerst groente en fruit en veel later pas vlees geïntroduceerd worden, stroken niet met hoe kleine mensen in elkaar zitten. Zoals lactatiekundige ‘Analytical Armadillo’ zegt: ‘Baby’s produceren enzymen om proteïnen en vet te verteren terwijl pas rond zeven maanden de enzymen klaar zijn om koolhydraten te verteren en rond de twee jaar de enzymen klaar zijn die zetmeel kunnen verteren.’ Dat klopt dus niet met die schema’s.
En Judy Hopkinson, PH.D. Associate Professor of Pediatrics en lid van LLLI’s Health Advisory Council states zegt: ‘Hoe meer er gegeten wordt, hoe minder borstvoeding er gedronken wordt. Als de vaste voeding niet voldoende proteïnen, zink en andere voedingsstoffen bevat, dan is de hoeveelheid voedingsstoffen die een kind krijgt uit de borstvoeding niet voldoende.’
De voorzichtige introductieschema’s stroken niet met hoe kleine mensen in elkaar zitten
Het ligt dus níet aan de borstvoeding dat kinderen vitaminetekorten krijgen als ze ouder worden, zoals vaak gezegd wordt, maar aan het feit dat er minder borstvoeding gedronken wordt en de vaste voeding deze voedingsstoffen niet vervangt. Omdat het aangeboden maaltje niet voldoende voedingsstoffen bevat!
Zolang je borstvoeding geeft, hoef je je dus niet druk te maken over groente en fruit. Nog een reden om langer dan twee jaar borstvoeding te geven. We weten inmiddels dat kinderen van nature tot op zes à zevenjarige leeftijd borstvoeding drinken. Dat komt wel overeen met de kritische fase rondom groente en fruit.
BIED JE KIND EEN ZINVOLLE MAALTIJD
Hopkinson zegt ook: ‘Daarom kan het goed zijn om vlees vroeg in de bijvoedingsperiode toe te voegen.’ Je kleintje voelt helaas niet aan hoe voedzaam iets is. Vroeger, toen we nog jager-verzamelaar waren (ik weet het nog goed) was al het eetbaars zinvol. Pasta, brood, aardappels en ontbijtkoek stond niet op de menukaart. Wij zijn sinds de oertijd nauwelijks geëvolueerd, dus we hebben dezelfde behoeften en reageren intuïtief hetzelfde.
Aan ons dus de taak om ervoor te zorgen dat ook het calorierijke eten zinvol is. Vervang pasta bijvoorbeeld voor zoete aardappel, avocado, vis, ei of vlees. Laat die suffe lege calorieën zitten (lees hier meer over in Kiind editie 2, thema NIETS), maar voeg wel zinnige calorieën toe. Dat, samen met een beetje groente en fruit is een uitstekende maaltijd voor kleine kinderen.
NOG EVEN OVER VLEES
Niet-biologisch vlees is niet gezond. Het bevat antibiotica en kan je dus antibioticaresistent maken. En andere troep dat het dier allemaal in zijn vet opslaat. Bovendien zijn dieren die niet hebben kunnen doen wat ze van nature horen te doen niet gezond. Een biologisch biefstukje gaat niet voor niets veel langer mee dan een industriebiefstuk.
Varken is voor mij nog een vraagstuk. Ik dacht: elke planteneter die in onze omgeving voorkomt horen we van nature te eten. Maar varkens zijn meer dan andere dieren doorgefokt en leven – meer dan andere zogenaamde boerderijdieren – heel anders dan ze heul vroeger deden. Toen renden ze door het bos en woelden door modderpoeltjes. Ik ben er niet over uit of we dan nog wel varken horen te eten.
Vlees eten zou nooit diervriendelijk zijn. Ik denk dat het bij de cirkel van het leven hoort, net zoals dieren elkaar eten. Ze horen alleen niet opgesloten te zijn in hokjes en slecht behandeld te worden. Ik denk dat vooral kleine kinderen en zwangeren en borstvoedende vrouwen vlees nodig hebben.
Grote kans dat je baby smult van maagjes, tong, hart, knie en niertjes
Bovendien, we zijn gewend alleen de sjieke stukjes te eten: een biefstuk, een kippenborst, een varkensbil. Maar een dier bevat veel meer eetbaar vlees. Vlees weggooien is respectloos. Zelf vind je het misschien spannend, maar grote kans dat je baby smult van maagjes, tong, hart, knie, pootjes (niet alleen van de kip), niertjes, vetrandjes en bottenbouillon (stock). Of probeer eens van die supergezonde hippe insecten!
VOORBEELDEN VAN GEZONDE KLEINEMENSENMAALTJE:
Rijk aan proteïnen (eiwitten) en vet zijn vis, vlees, eieren, peulvruchten, bonen, zaden, avocado, linzen, quinoa, noten (kun je malen tot een pasta, ik zou ze niet geheel durven geven aan een baby), allerlei oliën (vloeibaar vet hoort koud te blijven, ze hebben een lage rooktemperatuur, en niet gehard te worden, dan krijg je transvetten), kokosvet (uitstekend om in te bakken) en roomboter, kaas, volle yoghurt en kwark, mits je kind tegen koemelk kan.
Voor de hippe eter: Een bordje sprinkhanen, blokje kaas, een in de lengte doorgesneden wortel en gepureerde pompoenpitten.
Vleesmaal: Een stukje lever, gewelde bonen, een scheutje olijfolie, en een bietje.
Een vegahap: Avocado, notenpasta en zoete aardappel.
Pasta zonder pasta: Gewelde kikkererwten met je gebruikelijke bolognese pastasaus.
Curry zonder rijst: Stukken kip, pompoen en paprika in een saus van currypasta van de natuurwinkel met veel kokosmelk.
Traditioneel: zoete aardappels met jus, gezellig niertje, paar erwten en assortiment van bonen.
Eiermaaltijd: Een omelet met wat gehakte spinazie erdoor, gebakken in roomboter.
Chili con carne: allerlei bonen, gehakt, mais, paprika, tomatensaus en eventueel een banaan in stukjes.
Pannenkoek van banaan, biet en ei (een gemalen biet en banaan met twee geklutste eieren, gebakken in kokosolie) Maak hem niet te groot, dan breekt hij.
Nou ja, zoiets dus. Veel eiwitten en vetten en wat groente en fruit voor erbij.
