Opvoeden kost tijd. Zeven dagen per week ben je beschikbaar en bereikbaar. Jouw kinderen hebben je immers hard nodig om verder te komen, en dat gun je ze ook. Maar wat ook een gegeven is, is dat je niet constant tijd hebt voor je kinderen. Er zijn nog zoveel andere dingen die je aandacht vragen. En dit kan een ingewikkelde spagaat veroorzaken.
Druk
Terwijl de belastingaangifte al een uur op het scherm van je laptop staat, stofzuig je de kruimels van tafel en zwaai je je moeder uit die wegfietst. Met je voet wip je de theedoek van de grond en onbewust check je je looks in de weerspiegeling van de oven. Je kijkt naar een rood, verhit hoofd. Wat nog te doen? Het is drie uur in de middag. Wat ga je vanavond koken? En oh ja, ook nog even die verjaardagskaart schrijven. Je ziet je kind staan, trots vertelt hij over een tekening die vandaag op school gemaakt is. Je aait over zijn bol en geeft een snel compliment. Met hem moet je ook nog even een spelletje doen. Je geeft hem een kus en zucht, dat spelletje komt zo. Eerst nog even je baas terugbellen. Dat móét eerst!
Als je dit herkent: wees gerust. Je bent niet ontaard, en je bent niet de enige. Ruim de helft van de mensen in de leeftijd van 20 tot 65 jaar hebben meerdere keren per maand een ervaring van het te druk te hebben. Velen hebben het gevoel thuis tekort te schieten.
In het dagelijks leven komt er veel op je af: je onderhoudt je gezin, maar daarnaast ben je ook een zus of broer, heb je ouders, vrienden, ben je werkzaam en is het ook nog fijn om goed voor de dag te komen. Alle rollen die je vervult lijken vanzelfsprekend. Maar dat is het niet. Je hebt te maken met hoge maatschappelijke verwachtingen. Daaraan voldoen, is geen gemakkelijke opgave. Dit maakt dat de psychische druk kan toenemen.
Je doet je best om de ballen in de lucht te houden. Alle ballen. Ook diegene die zich onverwachts aandienen en soms lang kunnen aanhouden (financiële zorgen, rouw, werkeloosheid, relationele problemen). Deze onvoorziene factoren doen een extra beroep op je en werken stressverhogend. Intussen vragen je kinderen de nodige aandacht en wil je hen niet tekort doen. Zij hebben ook jouw tijd nodig. Maar misschien wel minder dan je denkt. Dus geen paniek!
Van te weinig aandacht naar te veel?
Psycholoog Steven Pont schrijft in zijn boek Mensenkinderen! dat kinderen er in de afgelopen eeuwen helemaal niet toe deden. Zo stierven kinderen bijvoorbeeld veel vaker, waardoor ouders in emotioneel opzicht afstand hielden van hun kroost. Ook werden kinderen eeuwenlang als kleine volwassenen gezien en aan de arbeid gezet. En als er wel sprake was van een opvoeding, dan was deze vooral gericht op gehoorzaamheid. Er werd verder geen aandacht geschonken aan de tere kinderziel.
Je hoeft niet non-stop beschikbaar te zijn. Liever niet zelfs!
Pas in de afgelopen vijftig jaar wordt de kindertijd als een aparte periode gezien. De interesse voor kinderen is gegroeid. Ze krijgen meer aandacht en rondom de opvoeding is een wetenschap ontwikkeld. Een mooie vooruitgang!
Maar elk voordeel heeft z’n nadeel. Socioloog Melissa Milkie van de Universiteit van Toronto stelt in 2015 na een groot onderzoek vast dat tegenwoordig kinderen ‘heilig’ zijn. De tijd die ouders met hun kinderen doorbrengen wordt gezien als onvervangbaar en extreem belangrijk. Ouders verwachten dat hun kinderen door veel aandacht opgroeien tot gelukkige, zelfverzekerde en maximaal ontplooide volwassenen.
Het ironische is echter dat deze verwachting van ouders niet blijkt te kloppen. De hoeveelheid tijd die ouders met hun gevolg doorbrengen, heeft nauwelijks tot geen invloed op het levenspad van kinderen. Wat wel uitmaakt, is de kwaliteit van de tijd. Gebleken is dat betrokken ouders gelukkigere kinderen afleveren, aldus Milkie. Samen eten, samen spelen… een uurtje of zes per week is genoeg. (Als je een puber onder je hoede hebt, dan adviseert Milkie om juist wel veel tijd met je kind door te brengen. Het vermindert de kans op drugs- en drankgebruik en crimineel gedrag.)
Non-stop beschikbaar?
Je hoeft dus als ouder niet non-stop beschikbaar te zijn. Liever niet zelfs! En bovendien: wat doen we onszelf aan? Het is de kunst van de middenweg. Het gaat om terugkerende, échte aandacht. Puzzelen, een ijsje eten in de stad, stoeien, samen gamen… Wat je ook kiest, welk moment je ook kiest, leg even de rest opzij en wees aanwezig.
De keuze is niet wat je kunt laten liggen tot morgen, maar wat je vandaag wilt maken
En ik bagatelliseer hiermee niet de drukte van alledag. Ook de druk die op opvoeding kan liggen ontken ik niet. Maar ik wil bekrachtigen dat je zelfs in de chaos van onze snelle samenleving keuzes hebt. Je neerleggen bij ‘wat is het toch druk en zwaar’, zet niets in beweging. Maar het besef dat jijzelf bepaalt wat er gebeurt met de tijd, wel. De keuze is niet wat je kunt laten liggen tot morgen, maar wat je vandaag wilt maken.
Als je gelooft in opvoeden door hutten te bouwen, dan denk ik dat je het beste een warme, zonnige middag – of een stoere regendag natuurlijk – kunt reserveren in je agenda: ‘Mooie hut maken met kindlief’. Organiseer limonade en stoere mannenhamers. Maak er iets speciaals van. Dit brengt je (ook in drukke of heftige tijden) meer in contact met je kind dan maandenlange snippers van aandacht.
Aline Schuiteman is jeugdzorgwerker. Volgens haar oudste zoon ’legt ze alleen maar jongensbaby’s’, wat zijzelf overigens heel gezellig vindt.
Lees ook: Mensenkinderen! van Steven Pont
https://kiind.nl/article554/
