Kinderen die je slaan, over je grenzen gaan, die van die ongezellige schietspelletjes spelen, stiekem doen en liegen, ik heb over al deze ingewikkelde kwesties geschreven. En steeds weer kom ik terug op zelfconnectie. Maar wat is dat dan? Hoe pak je zoiets aan? In dit artikel ga ik daar eens uitgebreid op in. Boordevol tips en een spiekbriefje!
Vier manieren waarop we een boodschap kunnen horen
Wanneer we een boodschap krijgen die we moeilijk vinden om te horen of gedrag zien waar we moeite mee hebben, is onze eerste neiging vaak om daar van alles over te gaan vinden. Wanneer we over ons kind oordelen, verschuift de intentie dan heel onbewust van respect en vertrouwen naar gelijk willen krijgen. Je kunt niet langer de verantwoordelijkheid nemen voor je eigen ervaring. Je gaat eisen en dwingen. En het wordt heel moeilijk om duidelijkheid en inzicht te krijgen waarmee je uit de situatie kunt komen.
Wat soms ook gebeurt, is dat we het gebeurde projecteren als zijnde een reflectie van onszelf en vinden dan van alles over onszelf. En wanneer we over onszelf oordelen dan roept dat vaak schaamte of schuld op, wat zo ongemakkelijk voelt dat we allerlei dingen doen om ons beter over onszelf te voelen.
De kans is groot dat je toch dingen toelaat omdat je niet moeilijk wil doen, alleen maar Ja zegt om je kind te plezieren en jezelf afvraagt wanneer jij zelf nu eigenlijk eens aan bod komt. Of dat je boos wordt omdat je je dan minder machteloos voelt, als je jezelf eens druk maakt dan krijg je tenminste voor elkaar wat je wil.
We hebben geen controle over onze gedachten
Geen van deze opties is fijn. Of je gaat over je eigen grenzen heen, met mogelijk wrok achteraf of je gaat eisen en dwingen of manipuleren met je boosheid. Maar er zijn meer opties. Je kunt ook eerst zorgen voor jezelf, contact maken met wat er belangrijk is voor jou. En dan proberen achter het gedrag van het kind te kijken. En bekijken welke emoties en drijfveren de aanleiding voor het gedrag kunnen zijn.
Je zuurstofmasker
Echt luisteren naar de wensen en behoeften van je kind is een uitdaging in een lastige situatie wanneer je eigen emoties de overhand krijgen. Hoe blijf je in verbinding met jezelf en met je kind, en kom je tot een oplossing?
Je kunt niet luisteren naar je kind als je al helemaal vol zit en bezig bent met op je eigen gedachten en emoties te reageren. Wanneer je gedachten hebt die je boos maken of wanneer je jezelf schaamt of schuldig voelt, dan ben je te druk met jezelf om echt bij je kind aanwezig te zijn. Ruimte maken om achter het gedrag te kijken, om je kind écht te kunnen horen lukt dus alleen als je in staat bent om liefdevolle aandacht te hebben voor jezelf. Ofwel, je zet eerst je eigen zuurstofmasker op, zodat je daarna werkelijk je kind kunt helpen. Het komt erop neer dat je even stopt, vertraagt, en kijkt wat er in je leeft. Voel je eigen onrust, stop met reageren en adem eerst eens diep. Wat voel je? Wat heb je nodig?
Een oefening in zelfconnectie
Een simpele oefening om snel weer verbinding met jezelf te krijgen is om alle vier de manieren waarop we een boodschap kunnen horen langs te gaan.
Neem nu eens een situatie in gedachten waarbij je kind iets deed wat je onprettig vond, waardoor je geraakt werd, je gekwetst was of boos raakte, ofwel, een situatie waarin je getriggerd werd. En beantwoord dan opeenvolgend deze vier vragen.
- Welke oordelen en gedachten komen er naar boven over de ander?
- Welke oordelen en gedachten komen er boven over jezelf?
- Welke gevoelens en behoeftes heb je zelf?
- Welke gevoelens en behoeftes heeft de ander wellicht?
Help, ik heb oordelen!
Je zou nu kunnen denken dat oordelen of dingen vinden over je kind hartstikke fout is. Maar we hebben geen controle over onze gedachten. Ze niet meer willen hebben helpt daarom vaak niet. Zelfs met enorme wilskracht of jarenlange oefening in meditatie lukt het mensen toch vaak niet om hun gedachten uit te schakelen. Een meer haalbare doelstelling voor jezelf is dan ook om je bewust te worden of je op je gedachten aan het reageren bent (gelijk willen krijgen, dwingen, eisen, boos worden) of dat je de intentie hebt om je kind écht te horen (willen begrijpen en contact maken). Op die manier kun je je vermogen vergroten om, wanneer je bewust bent van het moment dat je intentie gaat verschuiven, zelf te kiezen of je vanuit je emotie wil reageren of vanuit verbinding.
Het helpt je daarbij niet om een deel van jezelf af te wijzen door het te beoordelen als fout of je gedachten proberen te onderdrukken. De eerste twee vragen zijn een essentieel onderdeel van deze oefening en het is belangrijk om ze niet over te slaan. Je gedachten geven je namelijk veel informatie over het feit dat je iets dwars zit. Het is alleen niet handig om op deze gedachten te reageren.
De laatste twee vragen kunnen je helpen om meer duidelijkheid te krijgen over wat je precies dwars zit. Zodat je je mogelijkheden vergroot om te kunnen reageren vanuit een vriendelijkere intentie.
Tips voor zelfconnectie
Probeer de momenten waarop je gaat oordelen over je kind te herkennen. Zodra je reactiviteit bij jezelf bemerkt, bijvoorbeeld omdat je je schuldig voelt, defensief wordt, of boos, stel dan je reactie naar je kind nog even uit. Doe wat je moet doen om je kind en jezelf veilig te stellen, maar ga niet mee in je neiging om te beleren, de les te lezen en te preken.
Noteer de trigger voor jezelf. Op een rustig moment kun je pen en papier erbij pakken en de oefening uitwerken voor jezelf. Het vraagt wat aandacht om je oordelende gedachten te gaan horen. Om je gevoelens en behoeften erachter te ontdekken helpt het om je ogen te sluiten en echt in je lijf te zakken. Mijn spiekbriefje kan je helpen om woorden te geven aan je gevoelens en behoeften. En vergeet niet om na het nalopen van de vier manieren waarop je een boodschap kunt horen nog bij jezelf te checken hoe je je nu voelt. Is er iets verandert in hoe je naar je kind (zijn gedrag) kijkt?
Schrijf in het begin alles op. Als je hier geoefender in wordt, kun je het in je hoofd doen. En uiteindelijk lukt het je zelfs op het moment zelf, in die diepe ademteug die je neemt, nét voordat je reageert op je kind. Naast dat je geoefender wordt in het snel herkennen van je gevoelens en behoeftes, zul je ook merken dat je minder snel getriggerd wordt door (vergelijkbare) situaties. En meer algemeen zul je dus meer verbinding met jezelf ervaren, meer mentale ruimte hebben en keuze ervaren in hoe je reageert naar je kinderen.
Voorbeelden van zelfconnectie
Artikelen waarin ik de zelfconnectie oefening toepaste om meer duidelijkheid te krijgen over mijn oordelen en wat er achter het gedrag van kinderen zou kunnen zitten:
Lees ook Boeddhisme voor moeders van Sara Naptali
Astara Lieuw-On is moeder van twee zoons en gastouder van een paar meiden. Met haar bedrijf Zayma vervult ze haar wens om ouders te inspireren tot meer compassie met hun kinderen door het geven van workshops, trainingen en met persoonlijke begeleiding.
